Codziennie mamy okazję stawać się lepszymi ludźmi, rozwijając empatię i zrozumienie dla ograniczeń i słabości. Stawiamy na integrację oraz zwiększanie świadomości środowiska akademickiego w zakresie funkcjonowania studentów i doktorantów z niepełnosprawnościami. Chcemy też pokazać nasze możliwości i dobre praktyki w wyrównywaniu szans w dostępie do edukacji .
Dzień Integracji w Uniwersytecie rozpoczął się powitaniem uczestników przez JM Rektor prof. dr hab. Annę Wypych-Gawrońską.
O konieczności wsparcia studentów i doktorantów z niepełnosprawnościami przez Biuro ds. Osób z Niepełnosprawnościami (dalej: BON) mówiła Pełnomocnik Rektora ds. Osób z Niepełnosprawnościami dr Mariola Mirowska, prof. UJD.
Dr Anna Irasiak przedstawiła realizację projektu: „Uniwersytet dostępny. Program wsparcia zmian organizacyjnych i podnoszenia kompetencji kadry z zakresu niepełnosprawności w UJD”; nr POWR.03.05.00-00-A037/19 Działanie 3.5 Kompleksowe programy szkół wyższych Oś III Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020, w którym aktualnie uczestniczy Uniwersytet.
Jaki jest zakres udzielanego wsparcia i na jakich zasadach są udzielane adaptacje procesu kształcenia? – wyjaśnili pracownicy Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami. Powiedzieli też o tym kto i w jaki sposób może ubiegać się o adaptacje lub wypożyczenie specjalistycznego sprzętu wspierającego osoby niepełnosprawnościami w procesie dydaktycznym.
Przykłady dobrych praktyk z zakresu udzielanego studentom i doktorantom wsparcia przedstawili studenci Uniwersytetu, którzy korzystają z adaptacji procesu kształcenia. Opowiadali o trudnościach wynikających z ich niepełnosprawności i możliwościach ich przezwyciężenia dzięki wsparciu udzielanym przez BON, zarówno w zakresie adaptacji procesu kształcenia, jak też możliwości wypożyczenia i wspomagania się specjalistycznym sprzętem kompensującym.
Podczas Dnia Integracji była również możliwość spotkań indywidualnych z doradcami i asystentami edukacyjnymi oraz specjalistą ds. technologii wspierających pracującymi w BON. Na tych konsultacjach uczestnicy opowiadali o swoich potrzebach wynikających z niepełnosprawności, indywidualnie pytali o zasady uzyskania adaptacji procesu kształcenia, poznawali zakres wsparcia dedykowanego dla konkretnej sytuacji. Były też zgłoszenia do współpracy z Międzywydziałowym Kołem Naukowym Osób z Niepełnosprawnościami.
Zaprezentowano specjalistyczne sprzęty wspomagające osoby z niepełnosprawnościami. Uczestnicy mogli zobaczyć jak działają skanery książek, czytniki tekstu, klawiatury specjalistyczne, urządzenia powiększające, przenośne pętle indukcyjne itd.. poznać praktyczne ich wykorzystanie oraz możliwości tego sprzętu.
Wszyscy uczestnicy Dnia Integracji mogli też wziąć udział w specjalnym quizie zawierającym 10 pytań z zakresu dostępności i sprawdzić swoja wiedzę. Spośród osób, które rozwiązały quiz bezbłędnie rozlosowane zostały nagrody-niespodzianki.
W Dniu Integracji uczestniczyli również uczniowie z niepełnosprawnościami ze szkół średnich z Częstochowy:
Zespołu Szkół im. Wisławy Szymborskiej
Zespołu Szkół Technicznych im. św. Jana Pawła II
Zespołu Szkół Zawodowych Specjalnych im. Marii Grzegorzewskiej
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie jest uczelnią przyjazną dla osób z niepełnosprawnościami. W roku akademickim 2021/22 studiuje w naszej Uczelni 146 studentów z orzeczeniem niepełnosprawności.Studenci i doktoranci z niepełnosprawnościami są traktowani w ten sam sposób jak pozostali studenci. Nie istnieją żadne ulgi i przywileje, które zmieniałyby zakres wymagań, jakie należy spełnić studiując w UJD. Uczelnia dysponuje jednak dodatkowym systemem wsparcia i adaptacji procesu kształcenia, które mogą pomóc w realizacji prawa do nauki i ułatwić korzystanie z oferty Uczelni.
Kadra dydaktyczna Uniwersytetu uczestniczy w licznych szkoleniach dotyczących specyfiki potrzeb i uwarunkowań osób z niepełnosprawnościami oraz z zakresu zapewniania dostępności procesu kształcenia.
Sprawy dotyczące dostępności należą do kompetencji Koordynatora ds. Dostępności oraz Pełnomocnika Rektora ds. Osób z Niepełnosprawnościami.Osobami wspierającymi działania Pełnomocnika Rektora ds. Osób z Niepełnosprawnościami na poszczególnych Wydziałach oraz w Szkole Doktorskiej UJD są Koordynatorzy ds. osób z niepełnosprawnościami.
Dr Karolina Paluszek, koordynator na Wydziale Prawa i Ekonomii – „Zadaniem koordynatorów jest troska o niepełnosprawnych studentów i doktorantów odbywających kształcenie w danej jednostce, a także wspieranie pracowników administracyjnych i dydaktycznych w pracy z tymi osobami. Koordynator jest zatem pośrednikiem między Biurem ds. Osób z Niepełnosprawnościami a jednostką, którą reprezentuje oraz pomiędzy pracownikami swojej jednostki, a beneficjentami udzielanego wsparcia. Znając realia studiowania i pracy, koordynator stanowi ważne ogniwo w procesie tworzenia i stosowania efektywnego systemu wsparcia, uwzględniającego specyfikę kierunku i poziomu studiów.”
Funkcjonujące od października 2020 roku Biuro ds. Osób z Niepełnosprawnościami oferuje pomoc i adaptacje procesu kształcenia dla wszystkich studentów i doktorantów, którzy ze względu na swoją niepełnosprawność lub stan zdrowia mają trudności ze studiowaniem w trybie standardowym. Trudności zdrowotne mogą przyjmować różną postać i zwykle są zindywidualizowane. Możemy udzielić wsparcia każdemu, kto uważa, że względy zdrowotne mają wpływ na jego proces studiowania i wypełnianie obowiązków akademickich. Aby korzystać ze wsparcia BON nie trzeba mieć orzeczenia lekarskiego o niepełnosprawności.
Adaptacje procesu kształcenia to zmiany w toku studiów stwarzające studentowi czy doktorantowi możliwość wywiązywania się z obowiązków akademickich, uwzględniające sytuację zdrowotną oraz specyfikę wymagań merytorycznych danego kierunku. Mają stanowić wsparcie w osiągnięciu niezależności na studiach. Adaptacje dotyczą wyłącznie formy kształcenia, egzaminów i zaliczeń, a nie obowiązującej treści merytorycznej.
Dariusz Turek, student I roku na Wydziale Humanistycznym – „Jestem studentem z Zespołem Aspergera. Ponieważ mam lęk przed poznawaniem nowych osób, to pierwszą barierą którą musiałem pokonać było zaklimatyzowanie się na Uczelni z nowymi osobami, a także samym odbiorem mojej osoby przez rówieśników. Kolejnym problemem jest dla mnie czas na kolokwiach; potrzebuję więcej czasu, gdyż działanie pod presją czasu jest dla mnie stresujące, nie mogę się wtedy spokojnie skupić na swojej pracy. Potrzebuję też dokładnej informacji z jakiego zakresu materiału będzie kolokwium oraz w jaki sposób ono będzie się odbywało. Jednym z największych problemów są dla mnie niespodziewane zmiany w planie zajęć. Takie wydarzenia powodują u mnie silne napięcia emocjonalne i czasem wyprowadzają mnie z równowagi.”
Dagmara Rosa, studentka III roku na Wydziale Prawa i Ekonomii – „Jestem studentką z niepełnosprawnością narządu wzroku i bardzo ważne są dla mnie wszelkie inicjatywy, które podnoszą świadomość innych ludzi na trudności z jakimi na co dzień zmagają się osoby z niepełnosprawnością. W obecnych czasach niepełnosprawność nie oznacza wykluczenia. Otrzymałam wsparcie od Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami. Wsparcie to polega zarówno na opracowaniu optymalnych adaptacji procesu studiowania czyli dostosowaniu procesu kształcenia do moich indywidualnych potrzeb, które wyrównają moje szanse edukacyjne przy jednoczesnym utrzymaniu standardu akademickiego oraz wypożyczenie sprzętu typu „Zoomax”, który umożliwia mi czytanie tekstu.”
Każda sytuacja osoby ubiegającej się o przyznanie adaptacji procesu dydaktycznego rozpatrywana jest indywidualnie, zgodnie z ideą wyrównywania szans oraz racjonalnego dostosowania do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
Student z niepełnosprawnością ma również prawo ubiegać się o przyznanie stypendium specjalnego, czyli dodatkowej pomocy materialnej przeznaczonej na wyrównanie szans. Jego wysokość jest uzależniona od stopnia niepełnosprawności. Przy rozpatrywaniu wniosku nie bierze się pod uwagę kryterium dochodowego.
opr. mgr Andrzej Zembik (BON UJD)
